Iedereen weet hoe stress voelt. In veel gevallen weten we ook waarom we ons gestrest voelen: veel werk te doen, een druk sociaal leven, we krijgen niet genoeg slaap, onze schoonmoeder komt logeren, de kinderen moeten op tijd naar school worden gebracht, enzovoort. Maar er zijn ook fasen in ons leven waarin we ons zonder duidelijke reden gestrest voelen. Wat zit hierachter en hoe kunnen we dit veranderen?
Ervaar jij veel stress? Deze online training helpt je de oorzaak van je stress begrijpen èn op te lossen.
Wat is stress?
Stress is een verhoogd spanningsniveau. Omdat het lichaam en de geest verbonden zijn, heeft fysieke stress invloed op onze psychologische ervaring en vice versa. We kunnen psychologische spanning herkennen in veel gedachten, ons niet op ons gemak voelen en prikkelbaar zijn. Maar stress hoeft niet altijd negatief te zijn, er bestaat ook positieve stress (eustress) of gezonde stress die ons op scherp zet zoals voor een sollicitatiegesprek of examen.
Waar is stress voor?
Stress, oftewel verhoogde spanning, leidt tot een teveel aan energie. Ons lichaam registreert dat we iets moeten doen en zet al onze systemen op scherp. Stress is er om ervoor te zorgen dat we ons kunnen aanpassen aan onze omstandigheden. maar uiteindelijk put constante stress onze hulpbronnen uit. Te lange periodes van stress zonder rustmomenten hebben een negatieve impact op geest en lichaam.
Tijdens de coronacrisis ervaren veel mensen een blijvend verhoogde spanning, ook al lijkt alles goed (voor zover mogelijk). Dat komt omdat we niet weten wat morgen zal brengen. Gaan de besmettingscijfers weer omhoog? Wordt ik of een van mijn dierbaren ziek? Maar al deze scenario’s zijn nog inet echt gebeurd en leven alleen in ons hoofd. Er is dus eigenlijk geen reden voor de spanning die we voelen en we vragen ons af: “Wat is er mis met mij?”
Gedachten leiden tot stress
“Als we ons ‘zonder reden’ gestrest voelen, betekent dit meestal dat onze gedachten de stress veroorzaken, in plaats van een concrete gebeurtenis”
Als we ons ‘zonder reden’ gestrest voelen, betekent dit meestal dat onze gedachten de stress veroorzaken, in plaats van een concrete gebeurtenis. Dit kunnen gedachten over het verleden zijn, maar in de meeste gevallen zijn het gedachten over de toekomst, want stress bereid ons voor op moeilijke periodes. Vaak resulteert dit ook in slechte slaap, omdat we vooral ’s avonds in bed bij dingen stil gaan staan. Deze nachtelijke zorgen veroorzaken een stressreactie in ons lichaam: we zijn opgefokt en kunnen niet slapen. Dus onze gedachten blijven maar rondgaan.
Hoe beheers ik mijn gedachten?
Als gedachten stress veroorzaken, lijkt de sleutel tot stress verminderen onze gedachten te beheersen. Positieve gedachten leiden tot positieve gevoelens en daarmee tot een heel prettig leven. Maar zoals je waarschijnlijk al uit ervaring weet: je hebt je gedachten niet onder controle. Uit psychologisch onderzoek is zelfs gebleken dat we ons nog slechter kunnen voelen als we onszelf proberen te dwingen positieve gedachten te denken. Dus wat kan ons eigenlijk helpen?
Veel methoden om jezelf te verankeren in het hier en nu richten zich op de adem. Maar er is ook de mogelijkheid om die gedachten zelf als enorm in het heden te zien. Maak het jezelf gemakkelijk en volg deze stappen:
- Merk op dat je gedachten hebt
Als deze erg verontrustend zijn, kan dit moeilijk zijn, omdat je ze automatisch als waar en noodzakelijk waarneemt. Maar onthoud altijd: je hebt gedachten, maar je bent niet je gedachten. - Observeer je gedachten
Net zoals je een trein voorbij kunt zien rijden, kun je een gedachte waarnemen. Door dit te doen, creëer je afstand. Dit vermindert automatisch stress - Laat je komen gedachten en gaan
Gedachten hebben een enorme aantrekkingskracht. Maar wees bewust dat je op geen enkele manier verplicht bent om ze te volgen of naar te handelen. Gedachten zijn maar gedachten. Je kunt ze niet weg toveren, maar je kunt ze gewoon laten zijn zonder dat ze je betekenis. - Wat zit er achter mijn gedachten?
Als je je niet meer identificeert met je gedachten, hoe je er ook niet om te stressen. Oefen de bovenstaande stappen regelmatig om toegang te krijgen tot deze innerlijke rust. Het is op elk moment beschikbaar en je hebt er niks voor nodig!
Lees hier verder over het minderen van piekeren en negatieve gedachten doorbreken.
Automatismen en je lijf lezen
Wist je dat je 90% van de tijd dingen op de automatische piloot doet? Dit is in veel gevallen handig omdat je meerdere dingen tegelijk moet doen, zoals lopen en telefoneren. Maar het nadeel hiervan is dat je continu je aandacht naar buiten is gericht, waardoor je voorbij gaat aan lichamelijke signalen van stress zoals een rilling of een knoop in je maag.
Ook zorgt de automatische piloot ervoor dat je continu in het gevaarsysteem (moeten) of jaagsysteem (willen) schiet, wat zorgt voor stress. Deze systemen zitten al miljoenen jaren in ons brein en zijn gericht overleving op de korte termijn. Er is echter ook nog het zorg-en-kalmeringssysteem, wat gericht is op de langere termijn en zorgt voor herstel en aandacht voor jezelf. Het gaat hier niet om moeten of willen, maar mogen.
Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar je kunt afstand tot stress voor jezelf creëren door aandacht te geven aan je lichaam, aan de plek waar stress zich als eerste manifesteert. Lees je lichaam, en activeer je zorgsysteem. Probeer met deze oefening stress in een steeds vroeger stadium te (h)erkennen:
- Wees alert op fysieke sensaties zoals een knoop in je maag, hoofdpijn of opgetrokken schouders.
- Probeer de stressfactoren te identificeren – werk, je moeder, je hond. Ervaar je stress omdat jouw jaagsysteem met je aan de haal gaat (ik wil, ik moet) of neemt jouw gevaarsysteem de leiding (ik wil dit niet, ik vind het eng).
- Probeer je daarnaast bewust te zijn van welke gevoelens en gedachten er opkomen die stress veroorzaken.
- Als je patronen herkent, veroordeel jezelf dan niet. Zie het als een overwinning dat je ze opmerkt. Daarbij biedt het en kans om ermee te oefenen en aandacht- en ademoefeningen in de praktijk de brengen.